ẨM THỰC CUNG ĐÌNH HUẾ - NÉT ĐẶC SẮC CỦA VÙNG ĐẤT CỐ ĐÔ

1. Ẩm thực cung đình Huế là gì?

Ẩm thực cung đình Huế không chỉ là một phần của hương vị đặc trưng của Việt Nam mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và tỉ mỉ trong nghệ thuật ẩm thực. Với khoảng 1.700 món ăn được chế biến theo phong cách cung đình, Huế không chỉ là điểm đến của những người yêu thưởng thức ẩm thực mà còn là nơi thu hút các đầu bếp và nghệ nhân ẩm thực với sự sáng tạo và khéo léo của mình.

Mặc dù nguyên liệu và cách chế biến có thể không có sự khác biệt lớn so với ẩm thực dân gian, nhưng cách trang trí và bày biện của các món ăn trong cung đình Huế là điểm nhấn đặc biệt. Mỗi món ăn không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật về mặt hương vị mà còn là một tác phẩm thị giác, thể hiện sự cân bằng hài hòa giữa màu sắc và hình thức.

Ẩm thực cung đình Huế cũng thể hiện triết lý sống của người Huế từ lâu. Sự tỉ mỉ, tinh tế trong cách chế biến và trình bày không chỉ là việc làm hàng ngày mà còn là cách để thể hiện tôn trọng và lòng kính trọng với các truyền thống và giá trị văn hóa của vùng đất Cố đô.

Ẩm thực cung đình Huế không chỉ là niềm tự hào của người Huế mà còn là một phần không thể thiếu của văn hóa ẩm thực Việt Nam, là điểm đến của những người muốn khám phá và trải nghiệm hương vị độc đáo và sự tinh tế của nghệ thuật ẩm thực.

2. Nguồn gốc ra đời của ẩm thực cung đình Huế

Ẩm thực cung đình Huế không chỉ là kết quả của sự hòa trộn giữa các văn hóa ẩm thực miền Bắc, phương Nam và Champa mà còn là sự tiếp nhận và phát triển từ các quy chuẩn, tín ngưỡng và triết lý của từng thời đại. Các món ăn trong cung đình không chỉ là một dạng thức ăn mà còn là biểu hiện của triết lý âm dương và nhân sinh quan sâu sắc của người Huế.

Sự đa dạng và phong phú của ẩm thực cung đình Huế được thể hiện qua việc kết hợp các yếu tố như khí hậu, lịch sử, con người địa phương và văn hóa. Khí hậu địa phương tạo điều kiện cho việc sử dụng nguyên liệu đặc trưng từ mỗi mùa để tạo ra những hương vị đặc biệt. Lịch sử và văn hóa của Huế, từ việc sinh sống của người Chăm Pa đến sự chọn lựa của Chúa Nguyễn, đã ảnh hưởng sâu sắc vào ẩm thực cung đình, tạo ra những món ăn có giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt. 

Con người địa phương, với sự tận tâm và lòng nhiệt thành, đặt trái tim của mình vào mỗi món ăn, phản ánh tư tưởng Nho giáo và tinh thần tôn trọng đối với ẩm thực. Mỗi món ăn không chỉ là sản phẩm của sự chế biến mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, thể hiện sự cân nhắc và tinh tế.

Với việc sử dụng gạo là nguyên liệu chính và phân chia món ăn theo từng mùa, tín ngưỡng và quan niệm sống, ẩm thực cung đình Huế đặc biệt đa dạng và phong phú. Mỗi món ăn không chỉ là một trải nghiệm về hương vị mà còn là một hành trình khám phá về văn hóa và triết lý sống của người dân cố đô.

3. Những món ăn nổi tiếng trong ẩm thực cung đình Huế

3.1. Nem công

Nem công là một trong những món ẩm thực cung đình Huế đặc biệt, được coi là “bát trân” của động vật. Quá trình chế biến của nem công vô cùng cầu kỳ, đòi hỏi sự điêu luyện và tinh tế từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến cách trình bày.

Ngày xưa, nem công thường được làm từ thịt công thật, được chế biến từ thịt đùi công kết hợp với các gia vị đặc biệt, mang tính nóng. Sau khi trộn đều, nem sẽ được ủ lên men vi sinh và tự chín, một quá trình đầy tinh tế. Thành phẩm sẽ được dâng lên vua chúa ngay sau đó mà không cần trải qua bước nấu nướng.

Nem công không chỉ là một món ngon mà còn có công dụng giải độc tố trong máu, là một phần quan trọng trong các bữa ăn của vua chúa, đặc biệt là để bảo vệ vua trước nguy cơ từ các cuộc ám sát.

Hiện nay, nem công đã được xếp vào danh sách động vật quý hiếm, chỉ có thể thưởng thức món này tại một số nhà hàng sang trọng tại Huế. Đối với người ăn chay, cũng có thể thưởng thức nem công với phiên bản chay, được chế biến từ các nguyên liệu thực vật thay thế.

3.2. Chả Phượng

Món ngon thứ hai trong danh sách ẩm thực cung đình Huế dành cho vua chúa ngày xưa chính là chả phương, một phần của bộ đôi nem công - chả phượng.

Chả phượng là một món đặc sản quý hiếm, được làm từ thịt chim phượng, loài chim hiếm có xuất xứ từ Á Đông. Theo tư liệu ghi lại, chim phượng được coi là biểu tượng của vẻ đẹp và thần thoại trong văn hóa Châu Á, với “Phượng” là con đực và “Hoàng” là con cái. Quá trình chế biến chả phượng đòi hỏi sự tỉ mỉ và tinh tế. Thịt chim phượng sống được giã mịn và nêm gia vị vừa ăn. Sau đó, thịt được bọc trong lá chuối và hấp cho chín. Món ăn này không chỉ ngon mà còn được trang trí tỉ mỉ, tạo hình giống như một chú phượng đang sống, mang lại vẻ đẹp mỹ quan cho bữa tiệc.

Chả phượng không chỉ ngon miệng mà còn có dược tính tốt, có thể bảo vệ sức khỏe. Trong bộ đôi nem công - chả phượng, chả phượng là một phần không thể thiếu, là mảnh ghép quan trọng trong ẩm thực cung đình Huế.

3.3. Yến sào

Yến sào là một món ẩm thực có lịch sử lâu đời, thường được phục vụ trong các bữa tiệc dành cho vua chúa. Đây là nguyên liệu quý, có giá trị cao, và Việt Nam được biết đến là một trong những quốc gia may mắn có nhiều chim yến sinh sống và làm tổ tại các hải đảo.

Yến sào có nhiều lợi ích đối với sức khỏe, bao gồm việc điều hòa khí huyết, dưỡng da, tăng cường sức đề kháng cho xương và giúp kéo dài tuổi thọ. Đối với vua chúa ngày xưa và ngày nay, yến luôn được coi là một loại thần dược có ích cho sức khỏe và vẫn đứng đầu trong danh sách các món ẩm thực đỉnh cao trong ẩm thực cung đình Huế. Khi chế biến tổ yến, người ta thường hấp đường phèn hoặc kết hợp với các loại thảo dược, hạt sen để tăng tính chữa bệnh. Từ vua chúa đến các hoàng hậu, nữ thần, phu nhân hay công chúa, tất cả đều yêu thích món ăn này.

3.4. Da tây ngưu

Trong ẩm thực cung đình Huế, có một món ăn đặc biệt và độc đáo được biết đến với tên gọi “da tây ngưu” – là da của loài tê giác.

Tê giác thường sinh sống trong những khu rừng sâu và chủ yếu ăn cỏ dại để duy trì sự sống. Do môi trường sống đặc biệt, da của chúng thường rất dày và cứng. Tuy nhiên, phần da dưới nách lại có độ dày mỏng hơn, và đây chính là điểm yếu khiến chúng dễ bị tấn công và gặp nguy cơ thiệt mạng.

Quá trình chế biến da tây ngưu thường bắt đầu bằng việc ngâm nước cho đến khi da đã mềm. Món ăn cuối cùng được sản xuất ra có hương vị thơm ngon, giàu dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe con người.

Tuy nhiên, hiện nay, món ăn này đã không còn được duy trì trong văn hóa ẩm thực cung đình Huế. Điều này là do vấn đề bảo tồn loài tê giác, một loài động vật quý hiếm đang đối diện với nguy cơ tuyệt chủng.

3.5. Gân nai

Một món ẩm thực không thể không nhắc đến trong ẩm thực cung đình Huế chính là "gân nai". Việc tìm kiếm nguyên liệu để chế biến món ăn này không hề dễ dàng, và đòi hỏi sự dũng cảm và khéo léo từ phía người săn bắt.

Gân nai được chế biến từ phần lộc nhung – đó là phần sừng non của nai, một loại thực phẩm với các công dụng bổ dưỡng như tráng dương, bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực và điều hòa sức khỏe. Tuy nhiên, để thu được phần này, người săn bắt phải đặt mạng sống của mình trong môi trường nguy hiểm và trải qua những công đoạn khó khăn để có thể săn bắt được nai.

Đây là một món ẩm thực có giá trị và ý nghĩa đặc biệt trong ẩm thực cung đình Huế, góp phần làm nên sự đa dạng và đẳng cấp của nền văn hóa ẩm thực của vùng đất này.

3.6. Cơm sen cung đình Huế

Cơm sen đã xuất hiện trong bữa tiệc ẩm thực cung đình Huế vào cuối thế kỷ 18 và hiện vẫn là một món ăn phổ biến được sử dụng trong các dịp đặc biệt như tiệc cưới hỏi và tiếp khách du lịch khi đến thăm cố đô.

Món cơm sen thu hút thực khách không chỉ bởi hương vị thơm ngon đặc trưng mà còn bởi sự trang nhã và tinh tế trong cách trình bày, phản ánh phong cách ẩm thực cung đình.

Nguyên liệu chính của món ăn này bao gồm gạo thơm từ làng An Cựu, hạt sen, giò lụa, trứng rán, gà, tôm, rau cải, và các loại gia vị khác. Những nguyên liệu này được nấu chín và gói trong lá sen, tạo ra hương thơm đặc trưng và hấp dẫn mà khó có thể cưỡng lại.

Ẩm thực cung đình Huế không chỉ là về hương vị thơm ngon mà còn là sự kết hợp tinh tế của văn hóa, lịch sử và phong tục Huế. Điều này làm cho trải nghiệm ẩm thực ở Huế trở nên độc đáo và khó quên đối với du khách. Vậy nên, khi đặt chân đến Huế, hãy không quên thưởng thức những món ăn độc đáo của Cố đô để khám phá và trải nghiệm sự đặc biệt của vùng đất này!

=> Inbox ngay hoặc gọi hotline 1800 5555 39 (miễn cước) để nhận thông tin về tour du lịch trong và ngoài nước ngay hôm nay nhé!